اصطلاحات و دانستنی های مقدماتی بورس

اصطلاحات-بورسی - http://abcbourse.ir/

سال مالی به چه معناست ؟

سال مالی هر شركتی ممكن است با شركت دیگر تفاوت كند. به عنوان مثال بعضی شركتها سال مالی خود را از اول فروردین شروع می كنند و بعضی شركتها سال مالی خود را از ابتدای مهر آغاز می كنند.

دقیقاً مثل بانكها كه همه ساله حسابهای خود را بررسی می كنند؛ شركت های بورسی نیز هر سال در تاریخ معینی مثلا ابتدای فروردین ماه فعالیت های خود را شروع می كنند و سود خود را پیش بینی می كنند و سال بعد در همان زمان وضعیت شركت را از لحاظ سود و زیان و… رسیدگی میكنند.

مثلا صورت سود و زیان نهایی هر شركتی به تاریخ منتهی به سال مالی تعیین شده است .یعنی فعالیت مالی یك ساله كه در آخرین روز سال مالی به انتها رسیده است.

آگهی دعوت

دعوت كتبی برای جلسات مجمع عمومی نباید از 10 روز كمتر باشد و نیز نباید تا بیش از 40 روز زودتر از تاریخ برگزاری جلسه به سهام داران جلسه به سهامداران ابلاغ شود و این آگهی دعوت باید در رومه كثیرالانتشار كه برای اطلاعیه های شركت در نظر گرفته شده به چاپ رسد. آگهی دعوت باید شامل دستور كار و تاریخ، ساعت و مكان جلسه باشد. این نوع آگهی در سایت کدال نیز منتشر می شود

صورتهای مالی

اگر كسی بخواهد بداند وضعیت مالی شركت چگونه است تنها راهش بررسی صورت مالی شركت است .

تحلیل صورت مالی شركتها كار نسبتا دقیق و فنی است .پس از بررسی صورت مالی مشخص می شود، كه گذشته شركت از لحاظ قدرت فروش سرمایه و سود دهی چگونه بوده است و وضعیت آینده را می شود تخمین زد. نیاز به تحلیل صورتهای مالی كاملا ضروری است و بسیاری كه در انتخاب خود متضرر می شوند، به دلیل توجه نكردن به صورت مالی شركت می باشد.

صورتهای مالی چند نوع است :

ترامه

صورتحساب سود و زیان

صورت حساب سود و زیان انباشته

صورت مالی میان دوره ای

صورت سرمایه

صورت گردش وجوه نقد

ترامه چیست؟

ترامه صورت مالی است كه در آن دارایی ها و بدهی های شركت و سرمایه (حقوق صاحبان سهام ) ثبت شده است. اطلاعات ترامه طبقه بندی خاص خود را دارد.

مثلا اول دارایی ها ذكر می شود، بعد بدهی ها و در آخر حقوق صاحبان سهام. ترامه، برای سهامداران از این جهت با اهمیت است كه معلوم میكند ، شركت چه میزان دارایی ،چه میزان بدهی وسرمایه دارد و بدین وسیله می توان قدرت شركت را پیش بینی كرد.

صورتحساب سود و زیان چیست ؟

صورت حسابی می باشد كه نشان می دهد شركت مربوطه چقدر درآمد كسب كرده ، چه میزان هزینه داشته و در نهایت چه مبلغ سود و یا زیان شناسایی كرده است .

اهمیت این صورتحساب واضح است ، چرا كه برای خرید سهام یك شركت مهمترین مولفه سودآوری است .

نسبت نقدینگی چیست؟

نسبت نقدینگی برابر است با وجوه نقد و اوراق بهادار قابل فروش در بازار، به تعهدات و بدهی های جاری شركت.

این نسبت سرعت پرداخت دیون شركت به بستانكاران رانشان می دهد.

نسبت سود قبل از كسر مالیات به فروش چیست؟

این نسبت برابر است با سود قبل از كسر مالیات تقسیم بر فروش خالص ضرب در 100 .

این نسبت شاخص مناسبی برای نشان دادن كارایی شركت است. اگر در مقایسه باسال های گذشته این نسبت كاهش یابد، بدین معنا است كه هزینه های شركت بالا رفته یا فروش آن كاهش یافته است. اگر این نسبت افزایش یابد ، بدین معناست كه هزینه های شركت نسبت به فروش كاهش یافته ویا فروش افزایش یافته است.

ارزش جاری بازار به چه معناست؟

ارزش بازار كل سهام منتشر شده از سوی شركت به قیمت جاری در بازار سهام را ارزش جاری می نامیم .

قیمت بازار سهام به چه معناست؟

قیمت بازاری سهم آخرین قیمتی است كه طبق گزارش های موجود آن سهم مورد معامله قرار گرفته است.

سهم بازار به چه معناست؟

سهم بازار شركت، نشان دهنده سهم یا در صد فروش محصولات آن شركت در مقایسه با كل فروش آن محصول توسط سهم تولید كنندگان است

نــماد

در واقع نام اختصاری شرکت های پذیرفته شده در بورس است. برای مثال، نماد شرکت پالایشگاه تبریز در بورس، شبریز است. حرف اول نماد، برگرفته از صنعتی است که شرکت در آن قرار دارد و بخش دوم نماد، در واقع خلاصه نام شرکت است.

مثلا در نماد شبریز ، حرف ش بیانگر صنعت فراورده های نفتی و کلمه تبریز، مخفف عبارت پالایشگاه تبریز است. که در نتیجه شده شبریز

فعالان بورس، عمدتا بجای استفاده از نام کامل شرکت ها، نماد آنها را بکار می برند.

تـوقـف نـماد

گاهش اوقات، معاملات سهام برخی شرکت ها در بورس بصورت موقتی، متوقف می شود. در این حالت، اصطلاحا می گویند نماد شرکت متوقف شده است. عمدتا بورس زمانی نماد یک شرکت را متوقف می کند که رویدادی حائز اهمیت درخصوص آن شرکت اتفاق افتاده باشد، به نحوی که این رویداد بتواند موجب افزایش یا کاهش بیش از اندازه قیمت سهام شرکت شود.

برای مثال، قبل از برگزاری مجامع سالیانه شرکت، نماد آن شرکت متوقف می شود، زیرا در مجمع سالیانه، سود سهامداران مشخص خواهد شد و این موضوع، می تواند بر قیمت سهم بعد از مجمع، تأثیر زیادی داشته باشد. طبیعتا توقف نماد در اینگونه موارد، به سرمایه گذاران اجازه می دهد تا پس از انتشار اطلاعات کامل و شفاف شدن وضعیت شرکت، در شرایط یکسان و عادلانـه، درخصوص خرید، فروش و یا نگهداری آن سهم تصمیم گیری کنند.

نماد معاملاتی بـاز و بـسـتـه چیست؟

پس از آنكه شركت های سهامی عام در بازار بورس پذیرفته شدند، برای اینكه اوراق سهام آنها در بازار بورس قابل داد و ستد باشد ، باید نماد معاملاتی آنها در تابلو بورس بازشود. پس از بازشدن نماد معاملاتی، خرید و فروش سهام به طور مرتب و روزانه انجام می شود. حال اگر مدیران شركت بخواهند، هرگونه تغییری در اصول اساسی شركت ایجاد كنند ، باید نماد معاملاتی شركت در تابلوی بورس بسته شود و امكان دادوستد سهام منتفی گردد و متوقف بشود .

مـجمــع

به گردهمایی سهامداران و مدیران شرکت که به منظور تصمیم گیری درخصوص مسائل مهم شرکت برگزار می شود، مجمـع گفته می شود. سهامداران شرکت، متناسب با میزان سهم خود، در مجامع حق رأی دارنـد. هیئت مدیره شرکت موظف است حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع، آگهی برگزاری مجمع را در رومه کثیرالانتشاری که به عنوان رومه رسمی شرکت انتخاب شده است، منتشر کند تا سهامداران از این موضوع مطلع شوند.

EPS چـیست ؟

سود هر سهم است. هر گاه كل سود پس از كسر مالیات را به تعداد سهام تقسیم نماییم؛ سود هر سهم به دست می آید.

EPS پیش بینی شده : عبارتست از سود هر سهم كه شركت برای سال مالی كه در پیش است پیش بینی میكند.

EPS تحقق یافته : عبارتست از سود هر سهم كه در دوره مالی گذشته به هر سهم تعلق گرفته است.

DPS چـیست ؟

به مقدار سودی كه شركت تقسیم می كند و به طور نقدی به دست سهامدار می رسد DPS گفته می شود.

اینكه چه میزان از سود تحقق یافته هر سهم به صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شركت باقی بماند تصمیمی است كه در مجمع عادی سالیانه توسط هیات مدیره به مجمع پیشنهاد داده می شود و سپس به تصویب سهامداران می رسد .

درآمد باقی مانده به چه معناست؟

در آمد باقی مانده بخشی از درآمد شركت است كه بین سهامداران تقسیم نشده است ولی به عنوان ذخیره انباشت شده برای رشد شركت یا استفاده از آن در موارد اضطراری نگه داری می شود.

در آمد باقی مانده را سود تقسیم نشده، مازاد درآمد یا ذخیره نیز می نامند .

تعدیل سـود

شرکت های پذیرفته شده در بورس موظفند بصورت مستمر و در دوره های سه ماهه (کنترل شود)، عملکرد واقعی خود را بررسی کرده و ضمن مقایسه عملکرد واقعی با بودجه پیش بینی شده، پیش بینی جدید خود از میزان سودآوری شرکت را براساس عملکرد واقعی به بازار منعکس کنند.

به عنوان مثال، شرکت الف پیش بینی کرده است که در پایان سال مالی 1397، 100 تومان سود به ازای هر سهم بدست آورد. اما پس از گذشت سه ماه از فعالیت شرکت و با بررسی عملکرد این سه ماه، پیش بینی خود را تغییر داده و از 100 تومان به 110 تومان افزایش می دهد. همین شرکت ممکن است پس از بررسی عملکرد شش ماهه خود، به این نتیجه برسد که سود 110 تومانی قابل تحقق نیست و پیش بینی سود شرکت، باید به 95 تومان کاهش یابد. تغییرات این چنینی در سود پیش بینی شده را اصطلاحا تعدیل سود می گویند.

صف خـرید و صف فـروش

وقتی حجم تقاضا برای یک سهم در بورس، از حجم عرضه آن سهم بیشتر باشد، برای آن سهم صف خرید تشکیل می شود.

تشکیل صف خرید برای یک سهم نشان دهنده اقبال سرمایه گذاران به آن سهم است.

در نقطه مقابل، وقتی حجم عرضـه یک سهم در بورس، بیشتر از حجم تقاضا برای آن سهم باشد، برای سهم مذکور صف فروش شکل می گیرد. تشکیل صف فروش برای یک سهم، می تواند حاکی از بی رغبتی سرمایه گذاران به آن سهـم است.

البته ذکر این نکته ضروری است که هر اندازه میزان نقدشوندگی در یک بورس بیشتر باشد، از حجم صف‌هی خرید و فروش سهام در آن بورس کاسته خواهد شد، زیرا در همه شرایط اعم از افزایش و کاهش قیمت سهام، همواره متقاضی برای سهام وجـود دارد و این، یعنی روان‌بودن فرایند معاملات در بورس و قابلیت نقدشوندگی بالا.

نکته‌ جالب و البته مهم درباره صف‌ خرید و فروش این است که باتوجه به تأثیر لحظه‌ای و بسیار سریع اطلاعات بر میزان عرضه و تقاضای سهام در بورس، معمولا بلافاصله پس از انتشار یک اطلاعات حائز اهمیت درخصوص سهام، صف خرید یا فروش برای آن سهم تشکیل می‌شود، بنابراین سرعت عمل سرمایه‌گذاران در تصمیم‌گیری برای خرید و فروش یک سهم در موفقیت آنها برای سرمایه‌گذاری بسیار حائز اهمیت است.

برای مثال، انتشار خبری درخصوص آزادسازی نرخ سیمان، می‌تواند موجب انتظار سرمایه‌گذاران برای افراد درآمد و سودآوری شرکت‌های سیمانی و در نتیجه، افزایش تقاضای آنها برای خرید سهام شود و همین امر، در فاصله کوتاهی، تشکیل صف خرید و افزایش قیمت سهام شرکت‌های سیمانی را بدنبال خواهد داشت، بنابراین سرمایه گذارانی که زودتر از دیگران برای خرید این سهم اقدام کنند، طبیعتا بیشتر از دیگران سود بدست خواهند آورد.

حـجـم مـبـنـا

حجم مبنـا، حداقل تعداد سهام یک شرکت است که باید در طول روز، معامله شود تا قیمت آن سهم، بتوانـد براساس سقف دامنه نوسان، افزایش یا کاهش یابد. بنابراین، درصورتی که تعداد سهام معامله شده یک شرکت در طول روز، کمتر از حجم مبنا باشد، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم نیز کاهش خواهد یافت. در حال حاضر، حجم مبنای شرکت های پذیرفته شده در بورس، هشت ده هزارم است. بنابراین، اگر به عنوان مثال تعداد کل سهام یک شرکت پذیرفته شده در بورس 20 میلیون سهم باشد، تنها درصورتی قیمت سهام این شرکت در طول یک روز می تواند 5 درصد افزایش یا کاهش داشته باشد که حداقل 16 هزار سهم شرکت الف در طول روز، مورد داد و ستد قرار گیرد.

16000=0.0008*20000000

هدف از تعیین حجم مبنا، این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند نوسانات قیمت سهام، در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخص و قابل توجهی سهام صورت گرفته است، چراکه در غیر اینصورت، معامله حتـی چند عدد سهم یک شرکت، می تواند قیمت سهام این شرکت در بورس را تحت تأثیر قرار داده و منجر به ایجاد قیمت های غیرواقعی و کاذب در بورس شود.

قیمت پایانی سهـم

قیمت پایانـی سهام یک شرکت، در واقع میانگین قیمت‌هایی است که آن سهم در طول روز، براساس آن قیمت‌ها مورد داد و ستد قرار گرفته است. البته سامانه معاملاتی بورس پس از محاسبه میانگین قیمت سهم در طول روز، بصورت خودکار بررسی می‌کند که آیا میزان معاملات سهم نیز به اندازه حجم مبنا بوده است یا خیر؟ طبیعتا اگر حجم معاملات سهم حداقل به اندازه حجم مبنا بوده باشد، میانگین محاسبه شده، به عنوان قیمت پایانی سهم در سامانه معاملات ثبت خواهد شد، اما اگر حجم معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، به همان نسبت از میزان افزایش یا کاهش قیمت سهم هم کاسته شده و قیمت پایانی، بر این اساس محاسبه و در سامانه معاملات ثبت می‌شود.

به عنوان مثال، فرض کنید قیمت سهم الف در ابتدای روز شنبه، 200 تومان و میانگین قیمت معاملات این سهم در طول روز شنبه نیز 206 تومان باشد. بنابراین، میانگین قیمت سهم در پایان روز شنبه، در مقایسه با ابتدای روز، 6 تومان، یعنی 3 درصد رشد داشته است. حال اگر تعداد سهام معامله شده شده شرکت الف در طول روز شنبه، برابر با حجم مبنا باشد، قیمت پایانی سهم در روز شنبه، همان 206 تومان خواهد بود، اما اگر تعداد سهام معامله شده شرکت الف، تنها معادل نصف حجم مبنای تعیین شده برای این سهم باشد، طبیعتا میزان افزایش سهم نیز از 6 تومان، به 3 تومان کاهش یافته و قیمت پایانی سهم در روز شنبه، 203 تومان تعیین خواهد شد. لازم به ذکر است که قیمت پایانی سهم در یک روز، به عنوان قیمت پایه آن سهم در ابتدای روز بعد، در سامانه معاملات بورس درنظر گرفته می‌شود.

اصطلاحات و دانستنی های مقدماتی بورس

انواع بازارها – بازار اول – بازار دوم - بازار پایه (الف – ب – ج) بازار SME در بورس

آموزش تحلیل تکنیکال بورس قسمت اول